میزان مصرف برق و هزینه های آن در مصارف خانگی چقدر است؟

یو پی اس کامپیوتر چقدر برق مصرف می کند؟  سیستم صوتی، شارژرها و سایر تجهیزات پر مصرف­ چطور؟

اگر اشراف لازم نسبت به این موضوع ندارید، خیالتان راحت! به هیچ وجه تنها نیستید؛ به خواندن این مقاله در ایولتکس ادامه دهید. ما در فروشگاه باتری و یو پی اس ایولتکس ( evoltex ) به شما نشان خواهیم داد چگونه می توانید به راحتی، مقدار مصرف انرژی (برق) لوازم و تجهیزات خود را اندازه گیری نمایید.  و بر آن اساس یو پی اس و باتری مناسب خود را انتخاب نمایید.

دلایل زیادی وجود دارد برای اینکه بخواهید میزان برق مصرفی تجهیزات و وسایل برقی و کامپیوتری خود را ارزیابی کنید. از نگرانی های زیست محیطی گرفته تا شوک ناشی از مشاهدۀ قبض سنگین برق. در این دستورالعمل، نگاهی به روش های مختلفی اندازه گیری مصرف برق خواهیم انداخت. در ادامه روش هایی با دقت و کیفیت اندازه گیری بالا در کنار هزینه پایین و مناسب ارائه شده است.

 

شروع به کار:

هر یک از روشهای سنجش مصرف برق یوپی اس و سایر تجهیزات برقی، ابزارهای اندازه گیری و ملزومات خاص خود را می طلبد؛ بنابراین همراه با هرکدام از آموزش ها در فروشگاه باتری یو پی اس ایولتکس، این ملزومات نیز تشریح خواهد شد. با این وجود، پیش از ادامه لازم است از مقدار هزینۀ برق مصرفی اطلاع پیدا کنید. به این منظور، قبض برق آخرین دوره را پیدا کرده و آن را بررسی نمایید. بر اساس آن می توان قیمت مصرف هر کیلو وات ساعت (kWh) برق را به دست آورد.

وقتی به یک قبض برق نگاه می اندازید، احتمالاً با انواع و اقسام ارقام و اعداد روبرو می شوید که خب طبیعتاً گیج کننده است. اما چیزی که در نهایت اهمیت دارد این است که شما چند کیلووات ساعت برق مصرف دارید و در کل، هزینۀ خالص پرداختی تان چقدر است. در کنتورهای تک زمانه از تقسیم کل هزینه برق مصرفی بر کیلووات مصرفی می توان به قیمت هر کیلو وات دست پیدا کرد. اما در کنتورهای 3 زمانه قیمت ها متفاوت بوده و معمولا درصد تغیر قیمت بسته به زمان روی قبوض درج شده است. همچنین در کنتورهای داخلی قیمت برق مصرفی بر اساس میزان مصرف به صورت تساعدی بالا می رود که این امر نیز روی قبوض برق درج شده است.

پس از به دست آوردن هزینه برق مصرفی می توانیم مسیر اندازه گیری و سپس مشخص نمودن هزینه برق هر کدام از مصرف کننده ها را از طریق یکی از روش های زیر ادامه دهیم:

 

روش اول: تخمین مصرف براساس برچسب اطلاعات مربوط به مصرف انرژی روی محصول

این روش ارائه شده در ایولتکس، کم دقت ترین راه برای سنجش میزان مصرف یک دستگاه الکتریکی است. با این وجود، رایگان است و اعداد و ارقام بسیار اولیه را در اختیارتان قرار می دهد. هر وسیله برقی که در اختیار دارید، قاعدتاً باید دارای یک برچسب باشد که نشان دهندۀ میزان مصرف برق توسط آن وسیله است. به عنوان نمونه، روی صفحۀ پشتی دستگاه قهوه ساز دفتر کار ما، یک برچسب قرار داده شده و از روی آن می توان دریافت که مصرف این دستگاه، 1200 وات است. برچسب پشت آداپتور کامپیوتر دفتر نیز عدد 400وات را نشان می دهد. حالا با دستورالعمل بالا، محاسبۀ ساده ای خواهد بود که از این نرخ مصرف انرژی ارائه شده، میزان هزینۀ مصرف دستگاه را بدست آورد.

نحوۀ محاسبه و تبدیل وات به کیلو وات برساعت نیز به این شکل است:

(kWh) کیلووات بر ساعت ═ 1000÷ (وات × زمان مصرف)

با استفاده از این فرمول می توانیم 400 وات مصرف کامپیوترمان را در عدد 12 (که تعداد ساعات روشن بودن دستگاه در هر روز است) ضرب کنیم و سپس حاصل را بر 1000 تقسیم نماییم تا به “کیلووات بر ساعت” برسیم. برای کامپیوتر ما، این محاسبه به 4.8 kW منتهی می شود. با این عدد و با توجه به نرخ های مصرف و هزینه ای که پیشتر در همین نوشتار توضیح داده شد ، می توانیم هزینه برق مصرفی کامپیوترمان را محاسبه نماییم.

دیدید چقدر راحت بود؟ تنها مشکلی که وجود دارد این است که چنین شیوۀ محاسبه ای به شدت تخمینی و غیردقیق است. اعداد و ارقام درج شده روی لوازم برقی، معمولاً حداکثر مصرف دستگاه را نشان می دهند در حالی که این میزانِ مصرف برای اکثر ساعات و دقایق، صادق نیست. مثلاً روی آداپتور کامپیوتر، عدد 400 وات درج شده است ولی این حداکثر نرخ مصرف است. در واقعیت، مصرف برق کامپوتر شما در اکثر قریب به اتفاق مواقع، بسیار پایین تر از این عدد است. با اطمینان می توان گفت که کامپیوتر به اندازۀ نصف نرخ درج شده روی آن برق مصرف می کند.

همین قضیه راجع به دستگاه قهوه ساز هم صادق است. اطلاعات درج شده روی خود دستگاه 1200وات را اعلام میکند، اما حتی در موقع سنگین ترین عملکرد دستگاه، یعنی برای گرم کردن مخزن جوش که در اوایل صبح هنوز سرد است، هرگز حتی به 1200 وات  ذکر شده نزدیک هم نمی شود.

عملاً به این سادگی و تنها با استفاده از برچسب تولید کننده نمی توانیم به شکل دقیق، مصرف واقعی را محاسبه کنیم؛ می توانیم تخمین بزنیم، می توانیم دریابیم که یک دستگاه مشخص، بیش از اندازه برق مصرف می کند یا نه؛ اما اصلاً نمی توانیم به شکلی قابل استناد و دقیق، هزینه های واقعی دستگاه را محاسبه نماییم؛ و نمی توانیم یوپی اس و باتری مناسبی جهت برق اضطراری تجهیزات در نظر بگیریم. در واقع گرچه مفید است بدانیم این روش و فرمول ارزیابی چه اصول و شرایطی دارد، اما برای ارزیابی و محاسبۀ دقیق الگوی مصرف و هزینه های دستگاه تان، کاملاً بی فایده است.

روش دوم: استفاده از کنتور برق

برخلاف شیوۀ قبلی (یعنی حدس و گمان تنها بر مبنای یک برچسب)، این روش واقعاً ما را در مسیر سنجش، همراه با دقت به پیش می برد. قاعدتاً خانه و آپارتمان تان یک کنتور برق دارد که شرکت تامین کنندۀ برق، برای محاسبه مصرف و صورتحساب شما از آن استفاده می کند. با مشاهدۀ کنتور، می توانید دریابید که یک دستگاه الکتریکی چقدر برق مصرف می کند. نکته اینجاست که برای اجرای این روش باید به بیرون از واحد رفته و به کنتور نگاه کنید، برای چند دقیقه آن را تماشا کنید، و شیوۀ محاسبه ای که در ادامه، آموزش داده خواهد شد را برای اندازه گیری میزان برق مصرفی دستگاه مورد نظر استفاده نمایید.

تنها چند مشکل در خصوص این روش وجود دارد. مثلاً اینکه ایزوله کردن یک دستگاه مثل کامپیوتر بسیار دشوار است. چرا که عملاً بسیار سخت است تمام مصارف دیگر را به صفر برسانید و همۀ دستگاه های دیگر از برق بکشید. فکر کنید اگر ناغافل، فریزر روشن مانده باشد و درست زمانی که شما مشغول مشاهدۀ دقیق کنتور هستید، کمپرسور فریزر شروع به کار کند، عملاً مشاهدات و محاسبات تان دچار صدها وات خطا خواهد شد. از آنجایی که هیچ آدم عاقلی برای مدت طولانی پای کنتور صبر نخواهد کرد، این خطا و تداخل مصرف برق سایر دستگاه ها، غیرقابل تشخیص خواهد بود.

با این حال، بر اساس تست های گرفته شده در ایولتکس این روش در مقایسه با محاسبه تنها بر مبنای برچسب انرژی، دقیق تر خواهد بود؛ خصوصاً برای دستگاهی که به طور مستمر از برق به میزانی یکنواخت استفاده می کند. طبیعتاً محاسبه بر این مبنا در مورد دستگاه های کوچک (مثل یک لپ تاپ در حال شارژ) یا وسایلی که مصرف برق شان دارای نوسان است و لذا دائماً به یک اندازه برق مصرف نمی کنند (مانند قهوه ساز)، به هیچ وجه مفید نخواهد بود. به عنوان مثال، یک اسپرسوساز، بیشترِ مواقع روز خاموش است و تنها موقعی به مصرف واقعی اش می رسد که مشغول رساندن مخزن آب به دمای مطلوب (یعنی دمای جوش) است.

فارغ از نواقص احتمالی، این روش در مجموع برایتان چقدر قابل استفاده است؟

برای اجرای آن به یک ساعتِ کرونومتر، ماشین حساب، و مدتی زمانِ آزاد نیازمندید. اولین کار این است که تمام خانه را وارسی کنید و همۀ وسیله های برقی را از برق جدا نمایید وسایلی مانند فریزر و یخچال حتماً این اختلال را ایجاد می نمایند. تنها چیزی که باید روشن بماند، همان دستگاهی است که قصد دارید میزان مصرف آن اندازه گیری شود (مثلاً کامپیوتر).

اگر کنتور شما آنالوگ باشد، یک صفحۀ فلزی می بینید که پشت شیشۀ قاب کنتور می چرخد. در صورتی که  کنتور دیجیتال دارید، وقتی کنتور را بررسی می کنید چند شاخص دیجیتال خواهید دید که روشن و خاموش می شود؛ این چشمک زدن، با نام “ضربان” شناخته می شود.

در بخش جلویی کنتور به دنبال یک رقم بگردید که در کنارش kH درج شده باشد. دوتا از رایج ترین اعداد،  1.0kH و 7.2kH است؛ با این وجود، چنانچه عدد روی کنتور متفاوت بود هم ایرادی ندارد. این عدد را یادداشت نمایید.

اگر کنتورتان آنالوگ است، باید دیسک یا همان صحفۀ فلزی را برای مدتی نگاه کنید. علی القاعده باید روی دیسک، نوعی علامت گذاری وجود داشته باشد که نقطۀ شروع دایره را نشان می دهد.  منتظر بمانید تا این علامت، از شاخص پیکانی شکلِ روی صفحۀ کنتور عبور کند. وقتی علامت روی دیسک، به نشان روی بدنۀ کنتور رسید، کرونومتر را روشن نمایید و صبر کنید تا یک بار چرخش دایره کامل شود. وقتی دو علامت دوباره به هم رسیدند و چرخه کامل شد، ساعت را متوقف کنید. با فرمول زیر می توانید میزان مصرف را بر اساس چرخش دیسک کنتور آنالوگ محاسبه نمایید:

تصور کنید کنتور آنالوگ مان را بررسی کردیم و صحفۀ فلزی دایره ای درون کنتور، 15 ثانیه طول کشید تا یک چرخۀ کامل را طی نماید. علاوه بر این، عدد کنارِ علامت kH هم 7.2 است. اعداد را به شکل زیر، وارد فرمول می کنیم:

این مقدار، عملاً مصرف واقعی و لحظه ای دستگاه مورد نظرتان است. با قرار دادن این عدد در فرمول قبلی (یعنی فرمول تبدیل وات به کیلووات ساعت) می توانیم حساب کنیم که با فرض ثابت ماندن مصرف به همان اندازۀ زمان مشاهدۀ کنتور، دستگاه مورد نظرمان 1.728 کیلووات در هر ساعت از برق استفاده می کند

برای محاسبۀ میزان مصرف برق روی یک کنتور دیجیتال هم، روش محاسبه و فرمول مشابه آنچه گفته شد بکارگرفته می شود. اگر کنتورتان دیجیتال است، ساعت کرونومترتان را بردارید، بیرون از واحدتان بروید، و آمادۀ شمارش شوید. کرونومتر را روشن کرده و شروع کنید به شمردن صدای (ضربان یا همانbeats) کنتور. تا جایی که برایتان مقدور است آنجا صبر کنید و ادامه دهید. حالا اعداد را در فرمول جای گذاری نمایید:

هرچقدر بتوانید برای مدت طولانی تری شمارش ضربان های کنتور را انجام دهید، دقت قرائت و محاسبات تان بیشتر می شود. گرچه سنجش برمبنای کنتور، دقیق تر از روش تخمینی برچسب مصرف انرژی روی دستگاه است، با این وجود، عدد به دست آمده، تنها نشان دهندۀ مصرف دستگاه دقیقاً در همان لحظه است (فارغ از اینکه ایستادن طولانی تر در مقابل کنتور دیجیتال و شمردن برای مدت بیشتر، می تواند به نتیجۀ دقیق تری منجر شود).

خلاصه اینکه این روش هر چند از روش قبلی (یعنی تخمین بر اساس برچسب مصرف انرژی) دقیق تر است، اما از آنجا که ایزوله کردن مصرف یک دستگاه و کنترل مصرف تمام وسایل دیگر دشوار است، باز هم ممکن است دچار خطا باشد.

روش سوم: استفاده از یک کنتور کوچک قابل حمل

حدس و گمان براساس برچسب مصرف انرژیِ روی دستگاه، شدیداً تخمینی و غیردقیق بوده و بیرون از خانه جلوی کنتور ایستادن هم تنها اندکی دقیق تر از آن می باشد بنا بر این به سراغ راه سوم پیشنهادی توسط evoltex می رویم.

چیزی که به آن نیازمندیم، یک روش ارزان است که بتوان مصرف دستگاه را از طریق پایش جریان برق بین دستگاه و پریز، اندازه گیری نماید. کافیست از یک کنتور پرتابل و قابل حمل استفاده نماییم.

کنتور وات بر ساعت (پرتابل) ، دستگاهی ساده است که در مسیر جریان برق بین یک وسیلۀ برقی و پریز برق قرار گرفته و از این طریق، میزان مصرف را بر حسب وات بر ساعت نمایش می دهد. این دستگاه حتی محاسبات نهایی را هم برای شما انجام می دهد.

ما برای هدفمان از دستگاه Kill-A-Watt 4460 استفاده نمودیم که هم از جهت سادگی کاربری و هم از جهت دقت بالا، بسیار رضایت بخش بود.

استفاده از این دستگاه ساده است. ابتدا به پریز برق متصل اش کنید. مثلاً وقتی را تصور کنید که می خواهیم میزان برق مصرفی سیستم سرور دفترمان را اندازه گیری کنیم. وقتی P3 و دستگاه به برق وصل است، دکمه RESET را نگه دارید تا صفحه نمایش شروع کند به چشمک زدن. سپس دکمۀ SET را نگه دارید تا شاخص kWh  به شکل چشمک­ زن روی صفحه ظاهر شود. از دکمۀ up/down برای تنظیم نرخ بهای مصرف استفاده کنید و عدد روی صفحه نمایش را با هزینۀ هر واحد مصرف برق تان، همگام کنید. دکمۀ SET را مجدداً فشار دهید تا نرخ جدید در دستگاه ذخیره شود. حالا می توانید دکمۀ MENU را فشار دهید و از این طریق بین صفحات مختلف منو حرکت کنید. وقتی منوی هزینه ها را مشاهده می کنید، از دکمۀ Up/Down برای تغییر مبنای محاسبه هزینه برحسب ساعت، روز، هفته، ماه، و سال استفاده کنید. هرقدر مدت زمان اتصال دستگاه شمارنده به جریان برق بیشتر باشد، دقت اطلاعات نهایی نیز بالاتر می رود. البته توجه داشته باشید که قاعدتاً باید بعد از چند روز مصرف مستمر و منظم، هزینۀ محاسبه شده سیر نزولی محسوسی داشته و عملاً به عدد دقیق تری منتهی خواهد شد.

میانگین­گیری و محاسبۀ خودکار، بهترین ویژگی دستگاه Kill-A-Watt است. کنجکاو هستید بدانید هزینۀ برق مصرفی دستگاه اسپرسو در هر ماه چقدر است؟ خب با همان روش قبلی از دستگاه Kill-A-Watt استفاده کنید تا مقدار مصرف و هزینه را برای یک هفته اندازه گیری کند. این ابزار تمام نوسانات مصرف را درنظر گرفته و میانگین هر بازۀ زمانی که بخواهید را برای تان محاسبه می نماید: از یک ساعت تا یک سال. هر زمان که از نتایج سنجش، رضایت کامل داشتید کافیست دستگاه را از جریان برق بین وسیلۀ مورد نظر تا پریز برق جدا کنید، در کنار دستگاه دیگری که قصد اندازه گیری میزان مصرف آن را دارید قرار دهید، دکمۀ RESET را فشار داده، و شروع کنید به اندازه گیری مصرف برق دستگاه جدید؛ به همین سادگی!

روش چهارم: استفاده از مولتی متر در اندازه گیری مصرف برق

همانطور که ملاحظه می کنید، اگرچه شیوه های دستی محاسبه که پیشتر ذکر کردیم عملاً برای تمرین مهارت های حساب و کتاب و البته آشنایی بیشتر با کنتور برق تان بسیار مناسب است، اما در عمل روش یک و دو کاربرد کمی دارد. بهترین روش کاربردی در ایران استفاده از مولتی متر کلمپی و اندازی گیری جریان مصرفی تجهیزات می باشد.

اندازه گیری دقیق برق مصرفی سرور ها، کامپیوتر ها، سیستم های روشنایی و سایر تجهیزات برقی به منظور انتخاب باتری یو پی اس ( UPS ) و یوپی اس مناسب اهمیت بالایی دارد. از این رو شرکت ایولتکس ( evoltex ) همواره در کنار شما بوده و می تواند در امر انتخاب باتری و یوپی اس مناسب در کنارتان بوده؛ و پس از اندازه گیری دقیق مصرف تجهیزات بهترین یو پی اس و باتری را به شما پیشنهاد دهد.